سردرگمی پزشکان در تفسیر آماری نتایج تحقیقات

«در قرن بیستم، سوادآموزی به عنوان پیشاهنگ جوامع پیشرفته تلقی می‌شد؛ ولی امروزه، سواد مخاطرات(risk literacy)  به عنوان استاندارد سوادآموزی مطرح شده است. هرچند پیشرفته‌ترین جوامع اقتصادی هم هنوز راهی طولانی برای رسیدن به این مطلوب دارند.»

یک خانم 50 ساله، بدون هیچ نشانه، در غربالگری روتین ماموگرافی شرکت می‌کند. نتیجه تست مثبت است. حال او مایل است بداند آیا ابتلای وی به سرطان پستان قطعی است یا این که شانس ابتلای او چقدر است. شما هیچ اطلاعات دیگری به غیر از نتیجه غربالگری از این فرد ندارید. به نظر شما چه تعداد از خانم‌هایی که نتیجه تست ماموگرافی آنها مثبت است به سرطان پستان مبتلا هستند؟ کدام یک از موارد زیر بهترین پاسخ است؟

الف- نه نفر از ده نفر

ب- هشت نفر از ده نفر

ج- یک نفر از ده نفر

د- یک نفر از صد نفر

سؤال فوق را پروفسور گیگرنزر (Gigerenzer) در کارگا‌ه‌های آماری با بیش از 1000 شرکت کننده متخصص زنان در سال‌های 2006 و 2007 میلادی به عنوان سؤال افتتاحیه مطرح کرد. وی برای کمک به شرکت کنندگان برای پاسخ به این سؤال، خلاصه ساده شده‌ای از مطالعات انجام شده در آمریکا بر روی زنان در این سن را به شرح زیر ارایه کرد:

کتابخانه کاکرین

«هر روز، فردی در نقطه‌ای از دنیا کتابخانه کاکرین را در هر ثانیه جستجو می‌کند، یک چکیده مقاله را در هر دوثانیه می‌خواند و یک متن کامل مقاله را در هر سه ثانیه دانلود می‌کند»

                                                           - داده‌های استفاده از کتابخانه کاکرین در سال 2009

 

کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)، مجموعه‌ای از پایگاه‌های اطلاعاتی در زمینه پزشکی و سایر تخصص‌های مراقبت سلامت است که توسط سازمان همکاری کاکرین (The Cochrane Collaboration) و دیگر سازمان‌ها ایجاد شده است. هسته اصلی آن مرورهای کاکرین (Cochrane Reviews) و پایگاه اطلاعاتی مطالعات مروری و متاآنالیزها است. این کتابخانه مجموعه‌ شش پایگاه اطلاعاتی حاوی انواع مختلف شواهد باکیفیت و مستقل برای کمک به تصمیم‌گیری در خصوص مراقبت‌های سلامت و یک پایگاه در مورد گروه‌های سازمان همکاری کاکرین به شرح زیر می‌باشد.

 

مطالعات مروری: رأس هرم شواهد

«جمع‌آوری تحقیقات، خلاص شدن از شر زباله‌ و خلاصه کردن بهترین باقی‌مانده‌ها، جوهر علم مرور سیستماتیک است.»

 

موضوع عمل مبتنی بر شواهد (Evidence-Based Practice, EBP) در اوایل دهه ۱۹۹۰ نقش مستندات موجود در حیطه مراقبت سلامت را پررنگ کرد. طولی نکشید تا مشخص شد چنانچه متخصصان بالینی بخواهند در یک مشاوره معمولی واقعا آگاهانه تصمیم‌گیری کنند علاوه بر مطالعات اولیه نیازمند ترکیب شواهد در یک قلمرو خاص هستند. اگرچه مطالعات مروری آن زمان برای مقابله با این چالش مناسب به نظر نمی‌رسید.

مطالعات مروری پیش از دوران EBP به طور معمول غیرسیستماتیک و فاقد روش آماری برای تعیین بهترین تخمین اثرات درمان از میان اطلاعات دردسترس بود. درنتیجه نتایج پایانی آنها همراه با خطا و نادرست بود. در پاسخ به این چالش، سازمان بین‌المللی همکاری کاکرین (The Cochrane Collaboration) در سال ۱۹۹۲ تشکیل شد تا منبع گسترده و به روز از مرورهای سیستماتیک کارآزمایی‌های بالینی کنترل شده و تصادفی شده (RCT) مرتبط با مراقبت‌های سلامت باشد.

 

سازمان همکاری کاکرین

«امروزه کاکرین نه تنها به عنوان یک سازمان، بلکه به عنوان یک ایدئولوژی مورد حمایت مردم مطرح است.»

سازمان همکاری کاکرین (The Cochrane Collaboration) یک شبکه جهانی مستقل از متخصصان، محققان و نمایندگان بیماران در حوزه سلامت است که به منظور پاسخگویی به چالش‌ تولید مقادیر گسترده شواهد ناشی از پژوهش برای تصمیم‌سازی در زمینه سلامت تشکیل شده است. این سازمان غیرانتفاعی با مشارکت 31 هزار همکار (contributor) از بیش از 120 کشور دنیا برای تولید اطلاعات سلامت معتبر و قابل دسترس، فارغ از حمایت‌های مالی تجاری و سایر موارد تضاد منافع فعالیت می‌کند. بودجه کاکرین از منابع مختلف شامل دولت‌ها، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز خیریه و کمک مالی اهدایی اشخاص تأمین می‌شود.